Jump to content

Surulere

Sọn Wikipedia

Surulere yin Lẹdo Gandudu Dokọ̀ tọn de he yin finọtẹn podọ ajọ́to de to Ayimatẹn Awọnlin Tọn mẹ, to Naijilia, po aigbadenamẹ he gbló sọ̀ kilomẹtlu 23 lẹdope de po. To mẹhihia he yin bibasi gbọn godo to owhe 2006 tọn whenu, gbẹtọ sọha 503,975 we tin to lẹdo lọ mẹ, gọna mado-zẹnzẹn gbẹtọ 21,864 dó kilomẹtlu dopo lẹdope ji tọn. Lẹdo Gandudu Dokọ̀ tọn lọ má dogbó hẹ Yaba, Mushin po Ebute-Metta po.

Sọha pósu tọn lẹdo lọ tọn wẹ 101283.

To nukún hunhun niyaniya tọn Awọnlin tọn whenu, tòdaho lọ gbloada dohlán whèyihọ-waji nọwhe etọn tọn, ehe bẹ Surulere egbezangbe tọn hẹn. Whẹndo lẹ sọn akọ̀ voovo togbó lọ tọn lẹ mẹ wẹ ko wa whesla do Surulere. Gbọnvona tovi he wa wawaṣi do Awọnlin lẹ, to owhe kanweko koewhedopotọ whenu, Aflikavi Brasilnu lẹ po Cubanu lẹ he yin tuntundote sọn kanlimọgbenu lẹ, he mẹlẹ nọ saba ylọ dọ Aguda kavi Saro lẹ po, lọsu wa wawaṣi do Surulere ga. Naijilianu he wa sọn agbegbe Agéwaji tọn lẹ nọte do Idi-Araba jẹnukọn, bọ mẹsusu he wa sọn adà whèzẹtẹn tọn lẹ tin to awà voovo lẹ ji amọ Obele, Ikate, po lẹdo Aguda tọn lẹ po wẹ ye su te hugan. Mẹhe nọ nọ̀ Lopo Awọnlin tọn (Lagos Island) ji bo họ̀ kavi whé aigba to gandudu lọ po Awori lẹ po si lẹ wawaṣi do New Lagos. To vogbingbọn mẹ, mẹhe po lẹ nọ nọ̀ lẹdo Itire, Lawanson, Ojuelegba, Animashaun, po Shitta po tọn lẹ mẹ. Lẹdo New Lagos tọn, he sọ yin yinyọnẹn di Re-Housing Estate Surulere tọn lọ, yin dopo to tito họ̀gbigba na otò tọn tintan Naijilia tọn lẹ. Itire, he yin dopo to adà kleun de Surulere tọn lẹ mẹ, tindo kọmẹgán de he yin Onitire, Itire tọn de.

Azọ́nwhe

[jlado | jla asisado]
Ahì Amikanle tọn, to lẹdo Surulere tọn mẹ

Yindidi

[jlado | jla asisado]

Festac '77, he sọ yin yinyọnẹn di hùnwhẹ Second World Black and African Festival of Arts and Culture tọn yin agọ́ nuwiwa akọ̀ tọn de yin bibasi to Surulere to Awọnlin, to Naijilia, bẹsọn azán 15tọ Alunlunsun 1977 tọn jẹ 12tọ Afínplọsun 1977 tọn. Finẹ wẹ bọlugbatẹn Awọnlin tọn Lagos National Stadium (he sọgan hẹn gbẹtọ 60,000) he yin gbigbá to 1972 na Aihundida-Aflika tọn lẹpo lọ (the All-Africa Games) tin te. Bọlugbatẹn lọ wa yin vọ́dona bọ sọn 2002 e jẹ gbigbakija ji po awuyiya po. Etomọṣo, to whenue yè to awuwiwlena tito Bọluhiho Lẹdo Aihọ́n pe FIFA tọn na Owhe 17 Mẹvi lẹ (Under 17 FIFA World Cup) owhe 2009 tọn, nọtẹn lọ yin vivọjlado pẹẹde, podọ nuwiwa lọ bẹjẹeji po kọdetọn dagbe po to Kọ́yànsun owhe 2009 tọn mẹ. Surulere sọ wẹ Bọlugbatẹn Teslim Balogun tọn, he nọ yin yiyizan na lẹndai voovo lẹ amọ́ na taun tọn, na tito bọluhiho tọn bo sọgan hẹn hugan gbẹtọ sọha fọtọ́n dònu konukúnẹnẹ tin te. Tòhomẹ-liho ajọ́wiwa tọn tangan he tin to Surulere lẹ wẹ Western Avenue, Adeniran Ogunsanya, Adelabu, Ogunalana drive po Aguda po, ahì jijẹ̀ voovo lẹ sọ gbape gbọn lẹdo voovo lẹ mẹ. Lẹdo he mẹ azọ́nwhe dahodaho lẹ su te hugan lẹ wẹ Iponri, Coker po Iganmu po. Dopo to nọtẹn he diyin hugan to Surulere mẹ lẹ wẹ Ojuelegba. E yin yinyọnẹn na gbẹtọ susugege he gọ́ e mẹ lẹ podọ e nọ yin pinpọ́nhlan di lẹdo he ján hugan to Awọnlin . E yin dopo to nọtẹn ahọ́nkan tẹnsisẹ tọn Awọnlin tọn lẹ mẹ, dile e ṣáká nọtẹn gblagada tòdaho lọ tọn dopọ hẹ Lopo Awọnlin tọn (Lagos Island) po Victoria Island po. Finẹ lọ hodọ wẹ hànjitọ Naijilianu he diyin taun Wizkid te to whenue e jì dopo to ohàn etọn he gbayipe hugan lẹ "Ojuelegba" mẹ.

Linlinhọsá

[jlado | jla asisado]

Azọ́nwatẹn sinima bibasi tọn lẹ bẹjẹeji to Surulere jẹnukọn to gblagbla vivọnu owhe 1980 tọn lẹ tọn biọ owhe 1990 tọn lẹ mẹ. Finẹ wẹ nọtẹn linlinwe sunmẹ̀sunmẹ tọn Newbreed po President po tọn, he yin didoai gbọn Chief Chris Okolie dali nọ̀, kakajẹ whenue ye doalọtena zinjẹgbonu-bibasi to bẹjẹeji owhe 1990 tọn lẹ tọn. Tito agbawhinwlẹn tọn Yọnnu he Yọnwhanpẹ Hugan to Naijilia (The Most Beautiful Girl in Nigeria MBGN) tọn lọ wa aimẹ to nupọ́ntẹn National Arts Theatre tọn to 1988. To 2018, azọ́nwhe he nọ wleawuna nuzinzán ayihundida lanmẹyiya tọn Nike Inc to kọndopọ mẹ hẹ Wizkid de avọ̀ ayihundida lanmẹyiya tọn wunmẹ kleun de tọ́n, nado hẹn tintin tofi aṣà Surulere po tòdaho Awọnlin tọn po tọn gbayipe lẹdo aihọ́n pe.

Video Beyoncé tọn he yin "Key to the kingdom" (Họ̀nhungan Ahọluduta lọ tọn) sọn Black is king mẹ dó National Arts Theater Surulere tọn hia to yẹdide bẹjẹeji tọn tangan etọn lẹ mẹ.

Ohia Ayidego tọn lẹ po Nọtẹn lẹ po

[jlado | jla asisado]
Aerial view of the Teslim Balogun Stadium built next to the National Stadium Lagos.

Omẹ Nukúndeji lẹ

[jlado | jla asisado]
Ayodeji Balogun, Wizkid.

Todohukanji he bọdego ehe bẹ yinkọ omẹ Nukúndeji tọn he vlavo yin jiji, ko nọ̀, kavi to ninọ̀, kavi to alọ devo mẹ tindo kanṣiṣa pẹkipẹki de hẹ kavi to lẹdo tòdaho Surulere tọn, to Awọnlin, to Naijilia.