Cameroun

Sọn Wikipedia
     

This article is written in Gun (Gungbe)

Cameroun

Tatọ́-tònọ Yaoundé
Lẹdo 475 442 km²
Gbẹtọ Sọha Lẹ 26 545 864 ab. (2020)

Cameroun (he nọ yin yiylọdọ République du Cameroun) yin otò de to Ṣẹnṣẹn Aflika tọn. Tatọ́-tònọ etọn wẹ Yaoundé. Douala wẹ yin tòdaho he klo hugan to Cameroun. Nudi gbẹtọ livi 20 wẹ nọ nọ̀ Cameroun. Paul Biya wẹ yin togán Cameroun tọn. Yé nọ dó nudi ogbè 250 to Cameroun. Flansegbe po Glẹnsigbe po wẹ yin ogbè tangan otò lọ tọn.

Ninọmẹ lẹdo aigba tọn[jlado | jla asisado]

To gbigblo nudi kilomẹtlu 475,442 tọn lẹdo pé, Cameroun yin 53tọ to otò he klo hugan to aihọn lọ mẹ. E gando kiklo-yinyin Papouasie-Nouvelle-Guinée tọn go. Otò lọ tin to Ṣẹnṣẹn po Whèyihọ Aflika tọn po to Golfe du Bénin, heyin apadewhe Golfe de Guinée tọn po Ohù Atlantique tọn po. Kọmẹnu otò lọ tọn lẹ wẹ Nigeria to whèyihọ; Tchad to agewaji whèzẹtẹn-waji; République centrafricaine to whèzẹtẹn-waji; podọ Guinée équatoriale, Gabon, po République du Congo po to hùwaji.

Lẹdo lẹ[jlado | jla asisado]

Gbekọndopọ lọ má Cameroun yì lẹdo 10 mẹ. To azán 12tọ Abọ̀húsun 2008 tọn, Togán lọ diọ kinklan lọ lẹ sọn ayimatẹn lẹ mẹ jẹ lẹdo delẹ mẹ. Ayimatẹn-gán he yin dide gbọn togán dali dopodopo wẹ nọ deanana lẹdo dopodopo.[1]

Lẹdo lọ lẹ yin mimá do agbegbe 58 mẹ. Nugopọntọ agbegbe tọn he yin dide gbọn togán lọ dali lẹ wẹ nọ deanana agbegbe ehelẹ.

Regions of Cameroon
Regions of Cameroon
Lẹdo Yinkọ to Flansegbe mẹ Tatọ́-tònọ Sọha gbẹtọ lẹ (1987) Lẹdo (km²) Lẹdo (/km²)
1. Adamawa Adamaoua Ngaoundéré 495,185 63,691 8
2. Centre Centre Yaoundé 1,651,600 68,926 24
3. East Est Bertoua 517,198 109,011 5
4. Far North Extrême-Nord Maroua 1,855,695 34,246 54
5. Littoral Littoral Douala 1,352,833 20,239 67
6. North Nord Garoua 1,687,959 65,576 13
7. Northwest Nord-Ouest Bamenda 1,237,348 17,812 69
8. South Sud Ebolowa 373,798 47,110 8
9. Southwest Sud-Ouest Buea 838,042 24,571 34
10. West Ouest Bafoussam 1,339,791 13,872 97

Tòdaho lẹ[jlado | jla asisado]

Delẹ to tòdaho he klo hugan to Cameroun lẹ mẹ wẹ:

Otẹn Yinkọ Sọha gbẹtọ he nọ nọ̀ finẹ lẹ tọn
1. Douala 2,000,000
2. Yaoundé 1,600,000
3. Garoua 450,000
4. Bafoussam 350,000
5. Maroua 327,000
6. Bamenda 299,600
7. Ngaoundéré 185,700

Ogbè lẹ[jlado | jla asisado]

Ogbè tangan Cameroun tọn lẹ yin Flansegbe po Glẹnsigbe po. E yin apadewhe Commonwealth Grande-Bretagne tọn po La Francophonie tọn po. Suhugan gbẹtọ lẹ tọn wẹ nọ do Flansegbe, ṣigba Glẹnsigbe nọ yin dido to lẹdo Agewaji po Hùwaji-whèyihọ otò lọ tọn po mẹ, yèdọ to ojlẹ de mẹ wayi to Grande-Bretagne.

Alọdlẹndonu lẹ[jlado | jla asisado]

  1. Décret N° 2008/376 du 12 novembre 2008, La Présidence de la République du Cameroun, consulté le 6 octobre 2023.