Gwandara-gbe
Gwandara yin ogbè Whèyihọ-waji Chad tọn de, ewọ sọ wẹ yin ogbè he sẹpọ Hausa-gbe hugan. Akọ̀gbè etọn voovo lẹ wẹ nọ yin dido to Agéwaji Naijilia tọn, pataki to ṣẹnṣẹn agéwaji Naijilia tọn gbọn nudi gbẹtọ 30,000 dali. Susu yetọn nọ yin mimọ to Abuja, Niger, Kaduna, Kogi podọ to nọtẹn de to topẹvi New Karshi tọn mẹ to LGD Karu tọn mẹ to Ayimatẹn Nasarawa Tọn. New Karshi tindo gándutọ weyọnẹntọ akonká de he yin Gwandara-nu de he nọ yin Muhammadu Bako III (PhD).
Omẹ Gwandara tọn lẹ yin dopo to akọ̀ dowá tọn to FCT, Abuja, heyin Tatọ́-tẹnnọ̀ Naijilia tọn.
Akọ̀gbe Nimbia tọn lẹ nọ kàn sọha lẹ (numbers) do dodonu sọha 12 tọn ji (they count in base 12), to alọ devo mẹ, akọ̀gbè devo lẹ, taidi Karshi to odò, nọ zán dodonu ao tọn lẹ.
| Nimbia | Karshi | |
|---|---|---|
| 1 | da | da |
| 2 | bi | bi |
| 3 | ugu | uku |
| 4 | furu | huru |
| 5 | biyar | biyari |
| 6 | shide | shida |
| 7 | bo'o | bakwe |
| 8 | tager | takushi |
| 9 | tanran | tara |
| 10 | gwom | gom |
| 11 | kwada | gom sha da |
| 12 | tuni | gom sha bi |
Mẹlẹ nọ lẹndọ na Nimbia tin to olá na akọ̀ Gwandara tọn dehe po lẹ wutu, ye kẹalọyi aliho nukinkan do dodonu sọha 12 tọn ji akọ̀gbè Whèzẹtẹn-waji Kainji tọn lẹ tọn. E yin do dodonu wiawe ji, etlẹ sọ yin do dònu wiawe wiawe dodonu wiawe tọn lọ tọn ji:
Tito nukinkan do dodonu sọha wiawe tọn ji tọn Nimbia tọn zọn bọ sọha mimá bibasi sọ nọ bọawu dogọ.
| tuni mbe da | 13 | (wiawe po dopo po) |
| gume bi | 24 | (wiawe dònu awè) |
| gume bi ni da | 25 | (wiawe dònu awè po dopo po) |
| gume kwada ni kwada | 143 | (wiawe dònu widopo po widopo po) |
| wo | 144 | (wiawe dònu wiwawe) |
| wo bi | 288 | (wiawe dònu wiawe whlà awe) |