Doyin Okupe

Gun (Gungbe)

Gun (Bénin)

This article is written in Gun (Gungbe)

Adedoyin Ajibike Okupe yin jiji to azán konukunawetọ, Whejisun, owhe 1952 tọn mẹ. E yin Dotozọnwatọ dé podọ Tonudọtọ dé to tògbo Naijilia tọn mẹ. Azọnwhe amasin tọn Royal Cross tọn mẹ wẹ e wazọn te. E yin wekantọ dé to Ogbẹ́ National Republican Convention (NRC) tọn mẹ. E yin dopo to mẹhe awhangan Sanni Abacha sú do ganmẹ to gandudu etọn whenu lẹ mẹ, E yin dide sọn tonudọgbẹ United Nigeria Congress Party (UNCP) tọn mẹ. To whedenu wayi, e whlẹnagba nado yin ayimatẹngan ayimatẹn Ogun tọn to tonudidọgbẹ People's Democratic Party (PDP) tọn mẹ.

Vuwhenu etọn

Doyin yin jiji to azán konukunawetọ, whejisun, owhe 1952 tọn mẹ to topẹvi Iperu tọn mẹ to Ayimatẹn Ogun Tọn to togbó Naijilia tọn. Ovi Doyin Mathew Adekọya tọn wẹ eyin, mẹhe yin azọnwatọ to azọnwhe Akuẹsẹdotẹn daho Naijilia tọn. Doyin yì wehọmẹ to st.Jude he tin to otò Ebute-Meta tọn mẹ to ayimatẹn Awọnlin tọn, E sọ hiawe to wehọmẹ Gbobi College tọn to otò Yaba tọn mẹ, e sọ yi wehọmẹ alavọ tọn to Ìbàdàn to ayimatẹn Ọyọ tọn.

Azọn egbesọ tọn etọn

Dile etlẹ yindọ Okupe yin doto he tindo oyọnẹn to Amasin bibasi mẹ, E sọ nọ doalọ to tonudidọ mẹ. E yin azinponọ na azọnwhe linlinwe Agbasalilo tọn he yinkọ etọn nọ yin "Mirror" to ojlẹ dé mẹ wayi.

Azọn etọn taidi doto he nọ basi amasin

Doyin wazọn to dotowhe ahọlu tọn to mẹdevo lẹ glọ, e tlẹ yin dotowhé St. Nicholas tọn he tin to Awọnlin whẹpo ewọ po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po taidi: Doto Seyi Robert po Doto Ladi Okuboyejọ po do gba azọnwhe yetọn titi. Yinkọ Azọnwhe lọ tọn wẹ Royal Cross Medical Center he tin to ayimatẹn Awọnlin tọn mẹ. Ayimatẹngan Ogun dai tọn Olusẹgun Ọṣọba yin hokanse gbọn azọnwhe linlinnamẹwe tọn (The Nation) Naijilia tọn, to liyasun, owhe 2019 mẹ dọ:"Doto doyin Okupe po gbẹdohẹmẹtọ etọn Doto Seyi Robert wẹ whlẹn wheṣọtọ emitọn sọn oku sí na sopẹn he biọ ota mẹ na-ẹn to azan konukunatọntọ, liyasun owhe 1994" tọn.

Tonudidọ

To ojlẹ gandudu huhlọnnọ awetọ Togbo Naijilia tọn, E wazọn to tonudọgbẹ National Party of Nigeria (NPN) to vodide owhe 1983 tọn whenu. E sọ wazọn sinsinyẹn na tonudọgbẹ National Republican Convention, to gandudu atọ̀ntọ mẹ. E sọ yin dopo to mẹhe tonudọgbẹ lọ dè nado tin to otẹn kuavọ dido na togbogan to vodide National Electoral Commission (NEC) tọn to owhe 1993. Doyin yin dopo to mẹhe Awhangan Sanni Abacha wle do ganmẹ to gandudu etọn whenu to azán atọntọ, kọyansun owhe 1996 tọn lẹ mẹ, bo yin didesẹ sọn agbawhlẹntọ lẹ mẹ to ogbẹ́ United Nigeria Congress Party (UNCP) glọ. Togbogan Naijilia tọn Olusẹgun Obasanjo dè Doyin dó ogantẹn mẹbọdomẹgotọ tọn na tito nudọnamẹ tọn na gandudu etọn to owhe 2000 mẹ, E yin dide nado yì whlẹnagba na ogantẹn ayimatẹn tọn to tonudọgbẹ PDP tọn glọ. Ṣigba otẹn lọ yin yiyi sọn e si gbọn Gbenga Daniel dali. Enẹgodo Togbogan Naijilia tọn Goodluck Jonathan wá dé Doyin Okupe taidi alọgọtọ to azọ́n lẹ kọn to owhe 2012 mẹ. Okupe nọ basi Nujijla vobibla tọn na tonudọgbẹ PDP tọn. E wamọ to vodide Oluṣẹgun Obasanjo tọn whenu, Good luck Jonathan tọn whenu, Bukọla Saraki tọn whenu, podọ to Atiku abubakar tọn whenu lọsu ga. E dọ numọtolamẹ etọn to tonudidọgbẹ PDP tọn mẹ bo kọnawudopọ hẹ tonudidọgbẹ Accord tọn to owhe 2017. Ogbẹ̀ Accord tọn yan ẹn to owhe 2018 na e sọ to vodide la na tonudidọgbẹ PDP tọn, enẹwẹ na Bukọla Saraki. E lẹkọ do tonudidọgbẹ PDP tọn mẹ bo sọ dugan Hoyidọtọ tọn na Agbawhlẹntọ do ogantẹn togbogan Asi Abubakar tọn to owhe 2019 mẹ.

Gbẹzan etọn

Doyin Okupe da asi etọn Aduralere Okupe. E ji visunnu dopo, Ditan Okupẹ. To vodide Naijilia tọn whenu, Doyin nọgodona Atiku Abubakar he yin Agbawhlẹntọ to tonudidọgbẹ PDP tọn glọ, Ovi Etọn sọ nọgodona Muhammad Buhari. To whejisun, owhe 2020 tọn mẹ, E yin lila dọ asi etọn, Aduralere bẹ azọ̀n COVID-19 tọn to azán wiawetọ, lidosun, owhe 2020 tọn mẹ.

Hunyanhunyan po whẹsadokọnamẹ lẹ po

To avivọsun, owhe 2012 tọn, ogbẹ́ EFCC tọn sawhẹ dokọna Doyin dọ to owhe 2004 tọn e gbọawupo nado basi ali Imo tọn. Ewọ po Ayimatẹngan daho dọho lọ po gbọ to Whẹdatẹn họsa to avivọsun, owhe 2016 tọn mẹ, ye sọ sawhẹ devo dokọna Doyin dọ ewọ lọsu yí ₦702 Miliọnu to Biliọnu Awe he Dasuki bẹ du lẹ mẹ.