Sikiru Kayode Adetona

Ahọlu Sikiru Kayode Adetona (mẹhe yin jiji to azán aotọ Nuwhàsun tọn to 1934) wẹ Ahọlu otò Ìjẹ̀bú tọn, ye sọ nọ ylọ-ẹ dọ Awujalẹ Ijẹ̀bú tọn. E jẹ gandu ji taidi Ahọlu sọn azan awetọ Lidosun tọn to 1960, ehe wẹ zọn bọ Adetona dó yin dopo to Ahọlu he dẹn hugan to ahọluzinpo ji to Naijilia. Otọ etọn wẹ yin Ahọlu Rufai Adetona podọ oyin onọ etọn tọn wẹ Ajibabi Onashile. E yin dopo to mẹhe tin to ogbẹ́ whẹndo Ahọlu tọn Anikinaiya tọn lẹ mẹ.

Wepinplọn etọn.

Jọja Ahọvi Adetona yi wehọmẹ Baptisti tọn wunmẹwunmẹ lẹ, delẹ to ye mẹ wẹ; Eroko to Ijẹ̀bú Ode, wehọmẹ dọkọ tọn Ogbere United he tin to oke agbo to Ijẹ̀bú-igbo po wehọmẹ Ansarudeen to Ijẹ̀bú Ode bẹsọn 1943 jẹ 1950. E zindonukọn yi wehọmẹ daho kọlẹẹji. E yi kọlẹẹjì Olú-Ìwà tọn (he wa nọ yín yiylọdọ Adeola Odutola todin) he tin to Ijẹ̀bú-ode sọn 1951 jẹ 1956. To gblagbla owhe 1957 jẹ 1958 tọn, e wazọn hẹ azọnwhe de he nọ gbadopọnna whẹho Akuẹ tọn lẹ to ìbàdàn. To owhe 1958 Ahọvi Adetona kanwe bo jo azọ́n he wa e te enẹ lọ do nado domọna wepinplọn Akuẹlinlẹn tọn to Yovotomẹ, oto he to gandu do Naijilia ji to whenẹnu.

Whenue e jẹ gandu jí taidi Ahọlu

To azan ẹnẹtọ Alunlunsun tọn to 1960, wekanhlanmẹ de yín wiwlán sẹdo mẹhe yín ayinamẹtọ podọ nukọntọ na topẹvi Ìjẹ̀bú Ode tọn tò whenẹnu, he dohia dọ aimatẹn-gan whenẹnu tọn ko kẹalọyi dọ Ahọvi Sikiru Kayode Adetona ni yín dide taidi Ahọlu, podọ na e ní yín alọkẹyi taidi Awujale yọyọ otò Ìjẹ̀bú tọn he gandudu etọn dona bẹjẹeji sọn azan ẹnẹtọ Alunlunsun tọn to 1960. Ehe zọn bọ e to dandan mẹ dọ omẹ nukundeji otò Ìjẹ̀bú tọn lẹ taidi Ogbeni-Oja, Ògán (Dr.) Timothy Adeola Odutola, Bobasuwa I, Ògán Emmanuel Okusanya Okunowo (MBE, KFNM), po Asiwaju, Ògán Samuel Olatubosun Shonibare po, ni wleawuna lehe hùnwhẹ lọ nado do kuavọ na Ahọlu yọyọ yetọn na yi do. To azan fọtọnnukun-atọntọ Alunlunsun tọn to 1960, mẹhe yin nukọntọ na otò Ìjẹ̀bú Ode tọn to whenẹnu, Ogbeni-Oja, Ògán Timothy Adeola Odutola, lá na gbẹtọ lẹpo dọ Ahọlu yetọn yọyọ ko jẹ̀ gandu ji. Na taun tọn, bẹjẹeji onu yọyọ dé tọn wẹ nulila ehe hẹnwa na omẹ Ìjẹ̀bú tọn lẹ.