Samuel Ladoke Akintola

Samuel Ladoke Akintola (osun ṣianwetọ azán ṣidopotọ owhe 1906 - osun tintan azán fọtọ̀ntọ owhe 1966). Yin tonudọtọ ovi akọta Naijilia tọn sọn okun Ayọnu to whezẹtẹn waji. E yin jiji to azan ṣidopotọ osun ṣianwetọ owhe 1906 to oto ogbomọṣọ tọn mẹ.

Bẹjẹeji gbẹzan etọn tọn

Ye ji Samuel do whẹndo Akintola tọn to oto ogbomọsọ tọn mẹ, otọ́ etọn wẹ Akintọla Akinbọla to whenue onọ etọn nọ yin Akankẹ Akintola. Otọ́ etọn yin ajọwatọ he wa sọn hẹnnu ajọwatọ tọn mẹ. Whenue e tin to pẹvi, mẹjitọ etọn lẹ sẹtẹn yi oto mínna tọn he yin ayimatẹn naija tọn to egbehe. E hiawe to aganu to wehọmẹ bẹjẹẹji tọn to Church Missionary Society. To owhe 1922, E lẹkọ yi ogbomọṣọ nado yi nọ baba daho etọn de, E sọ zindonukọn to oplọn etọn mẹ to wehọmẹ bẹjẹẹji tọn oniyẹtọmi jẹnukọn whẹpo e sọ do zindonukọn to wehọmẹ kọlẹẹji onitẹbọmi to owhe 1925. E wazọn mẹplọntọ tọn to wehọmẹ akadẹmi onitẹbọmi to owhe 1930 po 1942 po ṣẹnṣẹn, ehe godo wẹ e wazọn po azọnwhe ogbẹ tọn he nọ penukundo ohún pinpan tọn to Naijilia. Ojlẹ ehe mẹ, E tindo kọndopọ podo H.O Davies po, he yin whẹyidọtọ po tonudọtọ po, E sọ kọnawudopọ po ogbẹ tonudidọ Nigerian Youth Movement fihe e hopodona Ikoli nado yin dopo to ovi hagbẹ he yin nukunmọnu ayimatẹn Awọnlin tọn mẹdemẹtọ lẹ de Samuẹl Akinsanya, mẹhe Nnamdi azikwe kẹalọyi di mẹhe na jẹ otẹn lọ mẹ. Akintola sọ kọnawudopọ hẹ azọnwhe linlinwe tọn taidi azọnwatọ,bọ e sọ lẹzun hodọtọ na linlinwelọ to owhe 1953 po godonọnamẹ akinọla maja he yin dọpo to akwẹnọ linlinwe tọn he jẹ tẹnmẹ Ernest Ikoli tọn mẹ hodọtọ́. Akinọla lọsu ze linlinwe Ayọnu he ye yi ogbe Ayọnu tọn do zedai to egbesọegbesọ. To owhe 1945, e jeagọ do afọdide azọndote he ogbẹ tonudidọ NCNC he azikwe po Michael Imodu na ze dote, ehe zọn bọ e lẹzun alẹdatọ to nukun tonudọtọ lẹ tọn mẹ di Anthony Enahoro. To owhe 1946, Akintọla mọ alọgọ oplọn vọnu yi nado yi hiawe vọnu to U.K, fihe e fo oplọn etọn gando oyọnẹn osẹn tọn, bọ e wa to azọnwa di whẹyidọtọ na osẹn oto tọn. To owhe 1952, ewọ po chris ogunbanjọ, Ahọluzọnwatọ Bọde po Michael Ọdẹsanya po nọpọ bo yin dopo.