Ibrahim Gambari
Ibrahim Agboola Gambari, CFR he yin jiji to azán ko-nukunẹnẹtọ, osun atọntọ, owhe 1944 tọn mẹ to otò Ilọrin tọn, to Aimatẹn Kwara tọn mẹ, to tògbo Naijilia tọn mẹ. E yin Tatọ Azọnwatọ lẹ tọn (Chief Of Staff) na Togbogan he ye dé yọyọ enẹ wẹ Muhammadu Buhari. Jẹnukọnna ojlẹ ehe, E yin Nuyọnẹntọ podọ Nukunmọnu Togbo Naijilia tọn. E ko sọ yin Mínísítà wayi na gbonuzọn to gblagbla Owhe 1984 jẹ Owhe 1985 tọn mẹ. Mọdopolọ, E yin Nukunmọnu na United Nations (UN), E sọ yin Wekantọ Lẹdo tọn, Bàn Ki-moon dé e taidi Azinponọ podọ mẹhe nọ yihodọ̀ na Hagbẹ Mẹyu tọn lẹ to Ogbẹ Kọndopọ Aihọn United Nations to Danfur ṣẹnṣẹn to Owhe 2010 tọn mẹ. Ewọ wẹ Ayinamẹtọ tangan to International Compact ji podọ Aimatẹn Iraq tọn po podọ dó Oho devo lẹ ji bosọ yin Wekantọ na Ogbẹ Lẹdo Aihọn pe tọn. E ko wazọn jẹnukọn hẹ Wekantọ na Ogbẹ Pọninọ Lẹdo aihọnpe tọn (USG), bọ to Tohodidọgbẹ (DPA) tọn mẹ, Eyin dide to Osun aotọ, Owhe 2005 tọn mẹ, nado bẹ awọn he ye dé ena lọ. To hẹjisun, Azan ẹnẹtọ, owhe 2013 tọn mẹ, Ibrahim Gambari yin Yinkọdona taidi Gbehosọnalijitọ Chancellor gbọn Ayimatẹngan Kwara tọn he nọ yin Abdulfatah Ahmed dali.
Wehihia etọn
[jlado | jla asisado]Gambari yi King's College Awọnlin tọn. Enẹgodo, e yi Wehọmẹ Oyọnẹn Ajọwiwa tọn to Otò London tọn mẹ Fihe e yi gbedewema BSc. (Nuplọnmẹ tito Ajọwiwa) tọn te, e sọ yi gbedewema to International Relation mẹ. Podọ ga, e sọ yi gbedewema MA tọn to [Owhe]](1970) tọn mẹ, podọ Ph.D to Owhe (1974) tọn mẹ, to wehọmẹ Alavọ tọn Columbia tọn to Otò New York he to Togbo America tọn mẹ do Oyọnẹn Tohodidọ po International Relation tọn po ji.
Wehihia po azọn etọn po
[jlado | jla asisado]Gambari bẹ Azọ́n mẹplọntọ tọn etọn jẹeji to Owhe 1969 tọn mẹ to Wehọmẹ Alavọ New York tọn mẹ whẹpo e do wazọn to Wehọmẹ Alavọ Albany tọn. Enẹgodo, E wazọn mẹplọntọ tọn to Wehọmẹ Alavọ Ahmadu Bello tọn to Zaria, to Aimatẹn Kaduna tọn mẹ, ehe yin Wehọmẹ Alavọ tọn Awetọ he klo hugan to Togbo Africa tọn mẹ sọn Owhe 1986 jẹ Owhe 1989 tọn mẹ. E sọ wá lẹzun Nugopọntọ na mẹplọntọ lẹ na Wehomẹ Alavọ tọn Atọ̀n lẹ to Otò Washington DC tọn mẹ, Wehọmẹ Dodinnanu tọn Johns Hopkins International tọn, Wehọmẹ Alavọ Georgetown tọn podọ Wehọmẹ Alavọ Howard tọn po tọn. E sọ wazọn hẹ Dodinnanutọ lẹ to Wehọmẹ Brookings Institution he tin to Washington DC podọ Nuyọnẹntọ dé to Bellagio Study, podọ ga e sọ wa dodinnanuzọn to Rockefeller to Otò Italia tọn mẹ. Eyin dide taidi Ògán dé ehe nọ yin Honoris Causa, he yin Dotogan Humane lẹta (D.Hum.Litt)tọn to Wehọmẹ Alavọ Bridgeport tọn. E yin Gbẹvi wedegbẹ Nuyọnẹntọ kandai tọn Wehọmẹ Alavọ Johns Hopkins tọn. Togan Togbo Naijilia tọn na ẹn Otẹn Commander Of Federal Republic (CFR) tọn.