Aliyu Magatakarda Wamakko
| Part of | Nigerian senators of the 9th National Assembly  |
|---|---|
| Sunnu kavi yọnnu | sunnu |
| Otò he mẹ e wá sọn | Naijilia |
| Name in native language | Aliyu Magatakarda Wamakko |
| Birth name | Aliyu Magatakarda Wamakko |
| Jijizan | 1 Whejisun 1953 |
| Fie e yin jiji te | Wamako |
| Azọ́n etọn | tonudọtọ |
| Position held | Governor of Sokoto State, Governor of Sokoto State, member of the Senate of Nigeria, member of the Senate of Nigeria, member of the Senate of Nigeria |
| Educated at | University of Pittsburgh |
| Hagbẹ tonudọgbẹ́ tọn | Peoples Democratic Party |
| Religion or worldview | Islam |
| Eye color | dark brown |
| Hair color | black hair |
Aliyu Magatakarda Wamakko yin jiji to Azan tintan, Osun Atọntọ, Owhe 1953. To owhe 2007, Osun Ẹnẹtọ, ye yi ovo do dee do otẹn Ayimatẹngan tọn mẹ to Sokoto to otò Naijilia tọn mẹ. E bo sọ yin nukunmọnu ogbẹ tonudidọ tọn People's Democratic Party (PDP) he ye nọ ylọ dọ ogbẹ Whehẹnọ.
Tito wehihia po azọn etọn po tọn
[jlado | jla asisado]E yi wehọmẹ mẹplọntọ lẹ tọn he mi yọnẹn taidi Teacher's College to Oto Sokoto tọn mẹ to gblagbla owhe 1968 jẹ owhe 1972 tọn mẹ, ehe dohia dọ ezan owhe enẹ. To whenue e fo Wehọmẹ yiyi etọn, e wazọn mẹplọntọ tọn to gblagbla owhe 1973 jẹ owhe 1977, whẹpo e do wa yi wehọmẹ Alavọ tọn University of Pittsburgh to otò America tọn mẹ. E fo wehọmẹ Alavọ tọn etọn bo yi gbedewema BSc tọn to owhe 1980 tọn me. Enẹgodo e wa lẹkọdo Naijilia bo wazọn taidi mẹplọntọ de to wehọmẹ mẹplọntọ lẹ tọn he yin Teacher's College. Wamakko wazọn to azọnwhe gandudu dókọtọnon Zumi tọn taidi mẹhe bọdo wekantọ go. Eyin zidedaga to azọn etọn mẹ taidi tẹnmẹpọnnamẹtọ wekantọ tọn de. Enẹgodo e sọ wazọn to gandudu dókọtọn Kuara Namoda tọn. E so wa du azinponọ to gandudu dókọtọn Sokoto tọn mẹ sọn owhe 1986 tọn jẹ owhe 1987. Wamakko lezun ogandaho na azọnwhe Nọtẹn po Ayidedai po tọn na gbejizọnlinzintọ lẹ to Sokoto to owhe 1992 osun atọntọ, Wamakko so yin zizedaga do otẹn anadenanutọ daho na azọn vonọtaun lẹ to azọnwhe Ayimatẹngan Ayimaten Sokoto tọn mẹ.
Tito tonudidọ etọn tọn
[jlado | jla asisado]To owhe 1999 mẹ, Wamakko lẹzun mẹbọdomẹgotọ Ayimatẹngan Attahiru Bafarawa he yin Ayimatẹngan Ayimatẹn Sokoto tọn to ogbe Tonudidọ tọn All Nigeria People's Party(ANPP) tọn glọ. Podọ ga, Tovi lẹ sọ vọ ẹ dé gbọn ovodido dali taidi mẹbọdomẹgotọ Ayimatẹngan tọn, to osun ẹnẹtọ, owhe 2003 tọn mẹ. E kanwe bo Jo otẹn mẹbọdomẹgotọ Ayimatẹngan lọ tọn dó to Azan fọtọntọ, osun atọntọ, owhe 2006 tọn mẹ. To osun ẹnẹtọ, owhe 2007 tọn mẹ wẹ Wamakko blavo na otẹn Ayimatẹngan Ayimatẹn Sokoto tọn to ogbẹ People's Democratic Party tọn glọ, e sọ tọnta to vobibla lọ mẹ. To Azan ko-atọn-nukun-ẹnẹtọ, osun atọntọ, owhe 2007 tọn mẹ wẹ Ayimatẹngan Wamakko jẹ Azọn wa taidi Ayimatẹngan de. Ṣigba, to osun ẹnẹtọ, owhe 2008 tọn mẹ wẹ Osẹnwe tọn, bọ kọdetọn vobibla Wamakko tọn Nado dù Ayimatẹngan yin gbigbẹdai na e ko to ogbẹ All Nigeria People's Party (ANPP) dai wutu, to whenuena e sọ yi blavo devo nado dù Ayimatẹngan bọ e sọ tọnta to ogbẹ People's Democratic Party (PDP) tọn mẹ. Whẹdọtẹn degbe dọ Abdullahi Balarabe Salame ni jẹ otẹn tẹnmẹpọnnamẹtọ Ayimatẹngan tọn bẹsọn Azan widopotọ, osun ẹnẹtọ jẹ Azan ko-atọn-nukun-ẹnẹtọ osun atọntọ, owhe 2008 (11 April-28 May 2008)tọn mẹ whẹpo mẹhe nọ basi tito ovodide tọn lẹ nido vọ tito ovo devo basi. Tito ovodido to Wamakko po Muhammadu Maigari Dingyadi po ṣẹnṣẹn he blavo sọn ogbẹ (PDP) tọn mẹ podọ Wamakko po Attahiru Bafarawa po he yin didoai to ogbẹ Tonudidọ tọn (PDP) tọn sọ yin vivọbasi. Wamakko sọ tọnta wlaawetọ taidi Ayimatẹngan dé bo sọ bẹ azọn jẹeji to owhe 2008 tọn mẹ. Mẹhe to Ogán whlẹn hẹ lẹ dọ emi na yí whẹdọtẹn nado diọnukunsọ kọdetọn vobibla lọ tọn. To owhe 2007, Wamakko basi tito de nado dé ohẹn po he yin yinyọnẹn taidi State Poverty Reduction Agency (SPRA). To Osun Ṣiẹnẹtọ Owhe 2009 tọn mẹ, e sọ wleawuna nọtẹn he yi fọtõndonuawe na mẹhe ma tindó fi he ye na mọ lẹ. Yinukọn dogọ, e basi zẹẹmẹ sọ èmí ma na dó azọnwhe akuẹsẹdotẹn tọn dé ai, ṣigba gandudu emitọn gandudu emitọn na nọ godo na mẹdepope he yinwana ẹn lẹ. To osun aotọ owhe 2009 tọn mẹ, Kọmiṣọna na tito whẹdida dókọtọn dọ yé ko wleawufo nado dindona Ayimatẹngan dai tọn Attahiru Bafarawa po omẹ atọn devo lẹ po na walọ ylankan he yé zan podọ lẹ he yé zan tokuẹ he sọ liva atọn Naira gbọn to whenuena yé to Ayimatẹngan yin to otò lọ mẹ. Bafarawa ylọ ayidonugo ogbẹ dodinnanutọ Ayimatẹngan Wamakko tọn he yin Ayimatẹn Sokoto tọn bo dọ na yé dọ yé jlo na diọnukunsọ emi mahopọnna azọn titengbe he emi ko wa to whenuena emi gbẹ to Ayimatẹngan yin to Ṣokoto to whelọnu, bo sọ yidogọ dọ Wamakko wẹ mẹbọdomẹgotọ emitọn to whelọnu, dọ yé ni tẹnpọn bo sẹwẹndo Wamakko whẹpo tito dodinnanu lọ tọn nido bẹjẹeji. Todin dodinnanutọ lọ lẹ lẹnnupọndoeji bo mọ dọ whẹho lọ ko wa lẹzun nuhe doglẹ dé.