Xɔgbonu/guw-bj
|
Cet article est écrit en Gun (Bénin) |
Xɔgbonu (E sɔ nɔ nyí yiylɔɖɔ pórt-Novo kavǐ Ajaṣẹ) nyí ganɖutɛn ná Otogbo xweyixɔ-waji tɔn Aflika tɔn xe nɔ nyí Benɛ. Xɔgbonu bɛ gbɛtɔ́ xe yi 223,552 hɛn. Xɔgbonu sɔ nyí Ajɔwatɛn Oxuji tɔn ɖé xɛ Oto Gulf of Guinea tɔn to xuwaji-xwezɛtɛn tɔn waji Oto lɔ tɔn. xɔgbonǔ wɛ nyí Oto Awetɔ xe klo húgǎn to Otogbo Benɛ tɔn mɛ. Kutɔnu xe sɔ nɔ nyí Cotonou wɛ klo húgǎn bosɔ nyí nyínywɛ húgǎn to tonǔɖiɖɔ kpó Aca kpó lixo to Benɛ mɛ. To lɛdó xɔgbonǔ tɔn lɛ mɛ, yě nɔ basí Oɖémi lɛ, Agɔnkɛmi kpó Kakpók kpó. Zomɔmi nyí mimɔ to xutowaji Oto lɔ tɔn to Oxwe 1990 lɛ mɛ. todin, zomɔmi éxe ko nyí Àjɔ́ ɖaxo xe nɔ nyí wiwà bo nɔ nyí hinhɛn tɔn sɔyi Oto ɖevo lɛ mɛ ga.
Nǔxe nɔ nyí mimɔ to Xɔgbonu lɛ
[jlado | jla asisado]- To fixe yě nɔ ze nuxoxo lɛ sɛdó to Xɔgbonu xe yě nɔ ylɔɖɔ pórt-Novo Museum of étnograkpxy, nyí fixe yě mɔ Ohwɛ xe nɔ nyí gbigbo dó nukúnmɛ ná Anyɔu lɛ te húgǎn. é sɔ dó nǔxe ɖɔxo dó Otàn Benɛ tɔn ji lɛ.
- Hɔnmɛ Toffa Tɔn (E sɔ nɔ nyí yiylɔɖɔ Musee xonme kpó Txe Royal kpalace kpó) todin, é ko lɛzun Nukpɔntɛn ná gbɛtɔ́ lɛ nádó dó lexe Ogbɛ tin te dó to Mɛyugbeji Aflika tɔn to xoxohwenu.
- Jardǐn kplace Jean Bayol nyí Nusatɛn ɖaxo ɖé xe dó yɛɖiɖé ɖaxo Axɔlu tintan xe ɖu to xɔgbonǔ tɔn.
- ɖa Silva Museum nyí Nukpɔntɛn ɖé xe nɔ dó Otan kpó Nujijɔ xe ko wayi to Bene mɛ lɛ xya.
- kpalais ɖé Gouverneur (Governor's kpalace) nyí weɖégbɛ xɔsa Oto lɔ tɔn.
Fiɖevo xe sɔ nɔ ɖɔn Ayidónugo mɛtɔn wɛ Sinsɛnxɔ xe nɔ nyí Brazillian-Style church. Àmɔ́ todin, é ko lɛzun fixe Malenu lɛ nɔ basí sinsɛn te. Stadé Municipale kpó Stadé Charles ɖé Gaulle kpó kavǐ Charles dé Gaulle Staɖium kpó wɛ nyí Bɔlu gbatɛn xe klo húgǎn to Oto lɔ mɛ.