Makoko/guw-bj

Cet article est écrit en Gun (Bénin)

Makoko nyí lɛdó ɖé xe tin tɔ‌tó, sɛkpɔ ageklo Awɔnlin tɔn, to adà awetɔ anà 3rd Mainland Bridge tɔn ji. Ɖiblayi madó-atɔ‌n oxɔ‌ xe to lɛdó lɔ mɛ lɛ tɔn wɛ nyí gbigbá dó ɖòtin ji to tɔ‌tó kpóɖɔ dó lɛdó ayigba lɔ tɔn xe kpò ji. Gunnu lɛ wɛ nyí suhúgǎn mɛxe nɔ nɔ‌ tɔ‌tó-waji lɛdó lɔ tɔn lɛ, yé wá sɔ‌n Gbagli kpóɖɔ sɔ‌n Benɛ kpóɖɔ azɔ‌n tangan xe yé nɔ wà wɛ hwèxuxu.

Makoko to hweɖelɛnu nɔ nyí alɔdlɛndó ɖi "Venice xe to Aflika" ná osin susu xe lɛdó é kpé lɛ wutu. É nyí sɔxayina ɖɔ gbɛtɔ‌ sɔxa xe to lɛdó lɔ mɛ wɛ 85,840; cigbǎ gbɛtɔ‌ xe to lɛdó lɔ mɛ lɛ ma nyí xixya tlɔlɔ to mɛxixya xe wá aimɛ to 2007 hwenu, kpóɖɔ sɔxa mɛxe to finɛ lɛ tɔn ko nyí kpinkpɔnhlan ɖi ɖéxe su húgǎn mɔ. To Liyasun, oxwe 2012 tɔn, toxɔluɖuta Awɔnlin tɔn matin avase xe jɛ ɖé, ɖégbe ɖɔ akpaɖexwe oxɔ‌ xe nyí gbigbá dó ɖòtin ji to lɛdó lɔ mɛ lɛ tɔn ni nyí xixɔliai. Exe ɖékɔtɔn dó oxɔ‌ susu xe to tɔ‌tó lɛdó Iwaya/Makoko tɔn lɛ xixɔliai kpóɖɔ exe zɔn bɔ xwédó susu ma sɔ tindó fibɛtadó ba.

Otàn

Makoko nyí didóai to oxwe kanweko fɔtɔnnukúnɛnɛtɔ, suhúgǎn oxɔ‌ xe nyí gigbá to lɛdó lɔ mɛ tɔn wɛ nyí nyí gbigbá dó ɖòtin lɛ ji to tɔ‌tó. Makoko nyí lɛdó ɖé xe sɛkpɔ Iwaya kpó Oko Baba kpó.

Nyǐkɔ lɔ Makoko nyí xogbe Ayɔgbe tɔn ɖé xe enyí é nyí lilɛdógbeɖevomɛ, é zɛɛmɛdó nadó "ze Akoko". To aca Anyɔ‌u lɛ tɔn mɛ, amà "Akoko" tɔn lɛ nɔ nyí yiyizan nadó gɔalɔ ná vijiji kpóɖɔ é sɔ nɔ nyí yiyizan to hwenue ogán ɖé jlo ná nyí zizedó gántɛnmɛ, Makoko egbezangbe tɔn tindó amà exe susu xe wú lɛdó kpé.

To Liyasun 2012 tɔn, toxɔluɖuta Awɔnlin tɔn, to ganɖuɖu Babatunde Fashola tɔn glɔ, ɖégbe ɖɔ oxɔ‌ xe nyí gigbá dó ɖòtin ji lɛ to tɔ‌tó Iwaya/Makoko tɔn lɛ ni nyí xixɔliai kpóɖɔ to ganxixo 72 kpoun gblamɛ xe avase lɔ nyí nina godo, oxɔ‌ xe nyí gigbá dó ɖòtin ji lɛ susu wɛ nyí xixɔliai. Ɖiblayi gbɛtɔ‌ sɔxa 3000 wɛ hɛn fibɛtadó yětɔn bu ná nuyiwa exe wutu. To osun awe xe nuyiwa exe wá aimɛ godo, ogbɛ‌ xɔ‌gbigbá tɔn ɖé xe nyí nyinywɛ ɖi Urban Spaces Innovation basí tito ɖé nadó gɔalɔ to lɛdó Makoko tɔn hinhɛn lodó mɛ kpó wekpinkplɔ‌n kpó. Tito exe nyí zizedónùkɔnna ogbɛ́ Lagos State Ministry of Urban and Physical Planning tɔn to Alunlunsun 2014 tɔn.

Yɛɖiɖe-sɛɖótɛn

Yɛɖiɖe lɛdó ayigba tɔn Awɔnlin tɔn to 1962, xe dó Makoko kpó Lagos Mainland kpó xya.
Makoko, 2010
Yɛɖiɖe Makoko tɔn ɖé, 2017.
Hwèvi xe nyí xùxù to Makoko lɛ
Hwèvi xixi to Makoko
Hwenue hwèvi lɛ nyí xixi godo to Makoko