Kloka Anna
Anna Johansdotter kavi Anna Jonsdotter (azán 15tọ Liyasun 1797 - 1860) yin yọnnu ayiha gigẹdẹnọ de sọn Sweden. E ko yin hosọ na gbẹtọ jiawu susu lẹ podọ whẹnuho de wẹ e yin. E diyín bo sọ nọ yin yiylọ dọ Kloka Anna (Anna nuyọnẹntọ).
Otàn gbẹzan etọn tọn[jlado | jla asisado]
Anna yin jiji do whẹndo hẹntọnọ tọn de mẹ to Liatorp to Småland. E wazọ́n taidi alọgọtọ to glemẹ kakajẹ 1822, whẹpodo jẹ alọgọna ede ji taidi yọnnu ayiha gigẹdẹnọ. E nọ Göteryd to 1822 jẹ 184s bọ enẹgodo e nọ Pjätteryd, fihe e diyín te. Sọgbe hẹ nuhe omẹ jiawu lẹ dọ, e mọ oyọnẹn etọn yí to whenue e du nudido dé he yè ylọ dọ Vaccinium vitis-idaea he odàn wewe do e go whenue e gbẹ́ to pẹvi to ogbé de mẹ.
Anna yin yinyọnẹn taidi numọtọ dé bosọ penugo nado hẹnazọ̀ngbọna mẹ, e sọ do ahisinọ lẹ lẹdo otò lọ mẹ he nọ wa biọ alọgọ etọn to adà awe lọ lẹ mẹ. Anna nọ yi akuẹ sọgbe hẹ nuhe ahisinọ lẹ sọgan sú, he dohia dọe nọ wazọ́n vọnu to whedelẹnu. E sọ yin yinyọnẹn na asé yuu susu he e tindo lẹ. Na e penugo nado gbọazọ̀n sọn jọwamọnu lẹ mẹ, e nọ zán gbẹmasin lẹ: viyọnnu etọn Kristina nọ gọalọna ẹn to adà ehe mẹ. Taidi numọtọ dé, e nọ yin yiyizan nado dọ fihe nutindo de he yin fìnfìn yin zize whlá do.E tindo yinkọ dagbe na kọdetọn dagbe he e nọ do to azọ́n etọn lẹ mẹ bosọ sọ diyín.
Anna yin yiylọ di mẹhe dù aze wewe he nọ jlẹnu podọ e sọ yin yinyọnẹn taidi mẹhe nọ jlẹnu do sunnu he dóhò na yọnnu bo gbẹ́ nado yí ohò lọ go adavo e yigbe dọ emi wẹ dóhò lọ.
Anna tindo ovi widopo to alọwle etọn tintan mẹ, dopo to alọwle awetọ mẹ, dile ovi awe kẹdẹ wẹ whẹ́n biọ mẹho whè mẹ. Yẹwhe-visunnu etọn po ovi- mẹdè etọn Ingrid Johansson he nọ yin yiylọ dọ Lill-ingerten, po wẹ dù gú etọn. Otan he lẹdo Kloka Anna lẹ yin zize whlá do aṣà-nú lẹ mẹ he yè nọ ylọ dọ "Folklivsarkivet" .