Democracy

Democracy zẹmẹdo osẹndai gbẹtọ lẹ tọn, yinkọ lọ yin yiyizan to aliho voovo mẹ to tonudọgbẹ to fihe gbẹto lẹ sọgan tindo mahẹ, to tito de sọgan bẹpla dehe ye nọ deanana agbegbe yetọn do ji. To egbezangbe aliho susu mẹ ehe sọgan yin bibasi te.

Gbẹtọ lẹ nọ basi dide gando osẹn yọyọ lẹ go, bo nọ diọ dehe ko dẹn to aimẹ lẹ, ehe nọ saba yin yiylọ dọ democracy tlọlọ tọn (Direct Democracy).
Mẹlẹ nọ de nukọntọ, nukọntọ ehe lẹ nọ basi gbemima yetọn gando osẹn go. Ehe nọ saba yin yiylọ dọ Representative Democracy. Aliho he mẹ ye nọ yin dide te nọ yin yiylọ dọ Vobibla. Vobibla nọ wa aimẹ to titoji kavi yin mẹhe to ọtẹn aṣẹpipa tọn mẹ yin matintọ
To whedelẹnu, gbẹtọ lẹ nọ bayi osẹn yọyọ lẹ kavi diọ dehe ko to ayimẹ lẹ. Ehe nọ saba nọ yin yiyizan taidi Referendum, ehe nọ tindo sọha godonọnamẹtọ lẹ tọn.
Gbẹtọ he nọ saba su kavi whe, ehe nọ saba sọawuhia, di apajlẹ, yin ye to Jury by Trial, ehe nọ yin yinyọnẹn do Sortition kavi Allotment. To whẹho delẹ mẹ, jury lọ wẹ nọ basi dide kanbiọ vlavo gbẹtọ lọ wa nuylakan kavi lala. To Europe trial po jury po nọ saba yin yiyizan na ninọmẹ he yin walọgblezọn ylankan lẹ, dehe taidi akọhiho, alẹnu bibasi.

Nado lẹzun stable democracy, ayimatẹn nọ saba yi ninọmẹ he nọ yin democratic consolidation. Democratic yin ada awetọ dictatorship tọn, ninọmẹ tonudidọ de he mẹ huhlọn nọ yin zize do mẹdopo ji nado dugan do togbo dopo ji. Awugbopo political pluralism, gbẹtọ lẹ nọ mahẹ to tonudọgbẹ pẹvipẹvi lẹ mẹ po tito mẹde didohia tọn vude. Ninọmẹ tonudidọ tọn yin gbẹtọ lẹ ko blavo po, mẹhe yin dide bo biọ họmẹ. Aliho he mẹ ehe nọ yin bibasi nọ bọawu. Mẹhe yin dide po ovo po lọ nọ yin dide. vlavo, tonudọgbẹ he yin dide lọ to tonudọgbẹ dopo mẹ, kakati nado de mẹde Gbẹtọ lẹ nọ blavo na tonudọgbẹ de mẹhe na yin nukọntọ. Susu to mẹhe nọ yin dide lẹ mẹ dona jẹ yanwle delẹ kọn. Ye do nuhudo nado jẹ owhe delẹ kọn kavi tonudọgbẹ lẹ wẹ na bayi gbemima vlavo eyin ye penugo nado wa gbeta lọ kọn kavi hẹn azọn denamẹ yetọn di.