Abubakr Kado
| Sunnu kavi yọnnu | sunnu  |
|---|
Abubakr Kado yin Malenugán Kano tọn he dugan sọ́n 1565 jẹ 1573.
Otàn gbẹzan tọn to otànnugbo Kano tọn mẹ
[jlado | jla asisado]Otàn gbẹzan Abubakr Kado tọn sọ́n Palmer 1908 lẹdogbedevomẹ yovogbemẹ tọn to otànnugbo Kano tọn mẹ yin mimọ to odò. Abubakr Kado wẹ yin Saraki koatọ́ntọ́, bo yin visunnu Rimfa tọn podọ nọvisunnu Abdulahi tọn. Yinkọ onọ etọn tọn wẹ Auwa. To whenue e dugan, sunnu Katsina tọn lẹ nọ duto sunnu Kano tọn lẹ ji. Yé dósla dó Salamta. Sunnu Kano tọn lẹ yí nado yì funnawhàn, ṣigba yé yin hiho bo yin yinyan, bọ yé họ̀n nado yi dín fibẹtado to otò devo lẹ mẹ. Awhàn lọ zindonukọ̀n, bọ tòdaho lọ gbọgbé. Fihe gbẹtọ lẹ sọgan yin mimọ te kẹdẹ wẹ tòdaho he tindo adó lẹ fihe taidi Karayi, Gwan-gwam, Maska, Tariwa po fidevo lẹ po. Abubakr Kado ma nọ wa nudepope zẹ̀ nuhe dù sinsẹnhó. Ewọ po Agbàgo etọn lẹ po nọ zan whenu etọn lẹ nado hodẹ̀. To Gandudu etọn whenu, Ojọ̀ lẹ po gbẹtọ lẹ po su taun. Kano wá lẹzun fihe gbẹtọ wá su te taun. Mallam Sherif, Tamma, Gesu po Wuri po wá Hausa sọ́n Lagoni. Mẹdelẹ dọ emi wá sọ́n Bagarmi. Tamma wẹ yin mẹgangan hugan to yemẹpo mẹ. To tintan whenu yé wá otò Katsina tọn mẹ. Na ehewutu fihe yé nọ nọ̀ lọ yin yiylọ dọ Tamma. To nukọnmẹ yé sẹtẹn yì Kano bo mọ nipa Godia. Oto lọ yin yiylọdọ Godia to oyin yọnnu Ayọdetọ́ tọn mẹ. Ewọ po Saraki po dugan abọtoabọgò dó otò lọ ji. Sarkin Godia dọna Tamma, “wa nọ Godia.” Enẹwutu Tamma wá Godia bo dà Godia, Abubakr wẹ yin Saraki tintan he hia owe he nọ yin Eshifa to owhé Ban Goronduma Kursiya tọn mẹ. Ewọ wẹ Saraki he plọ́n ahọ́vi lẹ̀ Koran. yé yọ́n Koran hia ganji, podọ e nọ yin hihia to ṣẹ́nṣẹn Shaäban tọn. To Oklẹ lẹ po wẹ Ahọ́vi lẹ̀ mọ plidopọ́.Saraki nọ Tọ́njẹ̀gbonu to Whenu Odẹ̀ Afọ́nnu tọn ko yin Hiho Godo. É Tindo Ovi Ṣinawe, dopodopo Yetọn wẹ nọ hia Koran. É ná Visunnu Etọn lẹ Adọkunnu susu lẹ. Visunnu Etọn Mẹho lọ wẹ Abdulahi, sọ nọ yin yiylọdọ Ban Kado Kisoki; Chiroma Yan Saraki sọ yin Ovi Etọn ga ,hen Dauda Tsaga, Dan Ashia (Ashia yin Nọviyọnnu Saraki), Dari, po Tella. Saraki gbá Goron Pugachi Fihe gbẹtọ lẹ na nọ Hia Koran te. É jẹ Òwé Jam ‘assaghir tọn Hia ji. É Dugan na Owhè Ṣinnawe, Osùn Ṣidopo bo yin Didesẹ̀.