Jump to content

Tejumade Alakija

Sọn Wikipedia

Tejumade Alakija (sọn 17 Nuwhàsun 1925 jẹ Avivọsun 2013) yin ahọluzọnwatọ Nigeria tọn de he yin ogán yọnnu tọn tintan to azọ́nwatẹn gandudu tọn Oyo tọn mẹ.

Otàn gbẹzan tọn

[jlado | jla asisado]

Ahọvi-yọnnu Alakija Tejumade yin jiji to 17 Nuwhàsun 1925 na otọ́ etọn, yèdọ Mẹdaho Adesoji Aderemi (Ooni Ife tọn), to Ile-Ife, to Ayimatẹn Oyo tọn mẹ to whèyihọ-waji Nigeria tọn.[1] E yì Aiyetoro Primary and Central Schools to Ile-Ife, enẹgodo Kudeti Girls School to Ibadan, to Molete, na wepinplọn etọn awetọ.[1] Humọ, Alakija mọ gbedewema wehọmẹ alavọ tọn yí to whenuho mẹ to Westfield College to Wehọmẹ alavọ London tọn, to England.[2] E plọnazọ́n nado yin mẹplọntọ de, bo basi PGCE etọn to Wehọmẹ alavọ Oxford tọn to 1950 po 1951 po ṣẹnṣẹn, enẹgodo e kọnawudopọ hẹ sinsẹ̀nzọn gbangba Nigeria tọn to fihe e yin gbedena nado plọnmẹ te.[3]

E bẹ azọ́n mẹpinplọn tọn etọn jẹeji to Queen's School, to Ede, to Ayimatẹn Osun tọn mẹ, podọ to godo mẹ e sẹtẹn yì wehọmẹ yọyọ lọ Government Girls’ Secondary Grammar School fihe e wazọ́n te sọn 1951 jẹ 1953.[1] To azọ́n etọn taidi mẹplọntọ de whenu, e do wehọmẹ de ai he nọ yin yiylọdọ Girls' Secondary Grammar School to 1953. E sọ nọ wazọ́n to Azọ́nwatẹn azọ́n lẹ tọn po Azọ́nwatẹn ajọwiwa po azọ́nwhé lẹ po tọn po taidi wekantọ alọgọtọ lọ bo nọ yin dide taidi azọ́nplọn gbọn azọ́nplọnmẹ lẹdo lọ tọn mẹho he nọ penukundo tito-to-whinnu azọ́nplọnmẹ lẹdo lọ tọn go po wekantọ azọ́n titengbe delẹ tọn po dali.[4] Sọn 1960 jẹ 1964, podọ to godo mẹ, e wazọ́n taidi ogán azọ́nwatẹn ajọwiwa tọn po azọ́nwhé lẹ tọn po, fihe e basi azọ́nwhé wezinzin tọn lẹ sọn 1969 jẹ 1972 te. Alakija Tejumade sọ wà sinsẹ̀nzọn to azọ́nwatẹn titengbe delẹ, taidi azọ́nwatẹn he nọ penukundo agbasalilo go taidi wekantọ na ojlẹ dindẹn to 1978, podọ to azọ́nwatẹn wepinplọn tọn mẹ taidi wekantọ na ojlẹ dindẹn to 1979, whẹpo e do lẹzun nukọntọ na sinsẹ̀nzọn gbangba tọn to Ayimatẹn Oyo tọn mẹ.[5] E lẹzun yọnnu tintan he deanana sinsẹ̀nzọn gbangba tọn to Ayimatẹn Oyo tọn mẹ. Sọn 1993 jẹ 1997, e yin dide taidi mẹhe nọ penukundo Wehọmẹ Alavọ Abuja tọn go.[3] Ahọvi-yọnnu Alakija kú to Dotowhé Wehọmẹ Alavọ tọn, to Ibadan to 2013.

Alọdlẹndonu lẹ

[jlado | jla asisado]
  1. 1.0 1.1 1.2 vanguard (2013-08-23). "Alakija, first female Head of Service in Oyo, dies at 88". Vanguard News (in British English). Retrieved 2025-04-11.
  2. "Oyo's First Female Head of Service, Princess Tejumade Alakija Dies at 88!". The Street Journal (in American English). 2013-08-23. Retrieved 2025-04-11.
  3. 3.0 3.1 Professor Henry Louis Gates Jr.; Professor Emmanuel Akyeampong; Mr. Steven J. Niven (2 February 2012). Dictionary of African Biography. OUP USA. p. 155. ISBN 978-0-19-538207-5.
  4. "Ajimobi mourns Tejumade Alakija" (in American English). Retrieved 2025-04-11.
  5. Adegbite, Ademola (2023-08-23). "Oyo govt celebrates first late female HoS, Alakija". Punch Newspapers (in American English). Retrieved 2025-04-11.