Sinagọgu
To paa mẹ, sinagọgu zẹẹmẹdo nado plidopọ. E nọ dlẹnalọdo pipli kavi agun Ju lẹ tọn, podọ to godo mẹ yinkọ lọ nọ wá yin yiyizan na nọtẹn kavi ohọ̀ he mẹ gbẹtọ lẹ nọ pli do. Sọgbe hẹ nuhe mẹsusu yise, sinagọgu lẹ jẹ yinyin yiyizan ji to whenue Juvi lẹ nọ kanlinmọgbenu to Babilọni na owhe kande-gbantọ kavi tlolo he yé lẹkọ godo. Sinagọgu lẹ nọ yin yiyizan na nupinplọn, sinsẹ̀n-bibasi, Owe-wiwe lẹ hihia, po tudohomẹninamẹ gbigbọmẹ tọn po. Otò he tin to Palestine lẹpo wẹ tindo sinagọgu to owhe kanweko tintan C.E. Tòdaho lẹ nọ tindo hugan dopo, podọ Jelusalẹm tindo susu. Ṣigba to kanlinmọgbenu-ninọ Babilọni tọn godo, e ma yin Ju lẹpo wẹ lẹkọwa Palestine gba. Mẹsusu yì otò devo lẹ mẹ na whẹho ajọ́ tọn lẹ wutu. To bẹjẹeji owhe kanweko atọ́ntọ B.C.E., agbegbe 127 he tin to Ahọluigba Pẹlsia tọn glọ lẹpo mẹ wẹ Ju lẹ nọ nọ̀. Dile ojlẹ to yìyì, Ju lẹ sọ wá sù to tòdaho he lẹdo Meditelane pé lẹ mẹ. Ju he gbàpe ehelẹ nọ do sinagọgu lẹ ai to fidepope he yé jẹ.Osẹ́n Mose tọn nọ yin hihia bo nọ yin zẹẹmẹ basina to Gbọjẹzangbe lẹpo to sinagọgu lẹ mẹ. Owe nọ yin hihia sọn oplò he yiaga de ji, bọ gbẹtọgun lẹ nọ sinai to agosu atọ̀n oplò lọ tọn lẹ mẹ. Juvi depope he yin sunnu bo tindo zohunhun na sinsẹ̀n-bibasi wẹ sọgan tindo mahẹ to wehihia, yẹwhehodidọ, po tudohomẹninamẹ po mẹ.